Chào bạn, có lẽ bạn đã từng rơi vào tình huống học thuộc một danh sách dài các từ vựng ngoại ngữ nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, chúng lại “bay hơi” hết. Đây là một vấn đề rất thường gặp với những người học ngoại ngữ. Đừng lo lắng nhé, hôm nay mình sẽ chia sẻ với bạn những bí quyết đã được kiểm chứng để giúp bạn ghi nhớ từ vựng ngoại ngữ một cách lâu dài và hiệu quả!
Tại sao chúng ta lại quên từ vựng ngoại ngữ?
Trước khi tìm hiểu cách khắc phục, chúng ta hãy cùng nhau xem xét tại sao não bộ của chúng ta lại có xu hướng quên đi những từ vựng mới học. Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng này, trong đó phổ biến nhất là:
- Học vẹt, học thuộc lòng một cách thụ động: Khi bạn chỉ đơn thuần lặp đi lặp lại một từ mà không hiểu rõ nghĩa, cách dùng và ngữ cảnh của nó, não bộ sẽ không coi đó là thông tin quan trọng và dễ dàng loại bỏ.
- Thiếu sự ôn tập thường xuyên: Theo đường cong lãng quên (Ebbinghaus forgetting curve), trí nhớ của chúng ta sẽ suy giảm rất nhanh nếu không được ôn tập lại thông tin đã học.
- Không sử dụng từ vựng trong thực tế: Nếu bạn chỉ học từ vựng mà không có cơ hội sử dụng chúng trong giao tiếp hoặc khi đọc, viết, não bộ sẽ không nhận ra tầm quan trọng của những từ này và dần dần quên đi.
- Học từ vựng một cách rời rạc: Học từ vựng theo danh sách riêng lẻ mà không có sự liên kết với các từ khác hoặc với ngữ cảnh cụ thể sẽ khiến việc ghi nhớ trở nên khó khăn hơn.
Bản thân mình đã từng học thuộc lòng cả trang từ vựng tiếng Anh trước mỗi bài kiểm tra, nhưng sau đó chẳng nhớ được bao nhiêu. Chỉ khi mình bắt đầu áp dụng các phương pháp học tập chủ động và ôn tập thường xuyên, tình trạng này mới được cải thiện.
9 “chiến lược vàng” giúp bạn “khắc sâu” từ vựng ngoại ngữ vào trí nhớ
Để không còn lo lắng về việc quên từ vựng, hãy áp dụng ngay những chiến lược sau đây:
1. Sử dụng phương pháp lặp lại ngắt quãng (Spaced Repetition)
Đây là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để ghi nhớ từ vựng dài hạn. Thay vì cố gắng nhồi nhét tất cả từ vựng cùng một lúc, hãy chia nhỏ chúng ra và ôn tập lại theo các khoảng thời gian tăng dần. Ví dụ, bạn có thể ôn tập từ mới sau 10 phút, sau 1 ngày, sau 3 ngày, sau 1 tuần, sau 2 tuần và sau 1 tháng.
Các ứng dụng học từ vựng như Anki, Memrise, Quizlet thường tích hợp sẵn hệ thống lặp lại ngắt quãng, giúp bạn ôn tập một cách khoa học và hiệu quả. Mình rất tin dùng Anki vì nó cho phép mình tùy chỉnh lịch ôn tập theo nhu cầu cá nhân.
2. Học từ vựng trong ngữ cảnh cụ thể
Thay vì học từ vựng một cách riêng lẻ, hãy cố gắng học chúng trong các câu hoặc đoạn văn cụ thể. Điều này giúp bạn hiểu rõ nghĩa của từ trong ngữ cảnh, cách chúng được sử dụng và các từ khác thường đi kèm với chúng.
Khi học một từ mới, mình luôn cố gắng tìm ít nhất một hoặc hai ví dụ về cách sử dụng từ đó trong câu.
3. Chủ động sử dụng từ vựng mới trong nói và viết
Cách tốt nhất để không quên một từ là sử dụng nó thường xuyên. Hãy cố gắng đưa những từ vựng mới học vào các cuộc trò chuyện hàng ngày, khi bạn viết email, nhật ký hoặc tham gia các diễn đàn trực tuyến.
Mình thường đặt mục tiêu sử dụng ít nhất 3-5 từ vựng mới học trong mỗi buổi nói chuyện tiếng Anh với bạn bè.
4. Liên kết từ vựng mới với những gì bạn đã biết
Hãy cố gắng tạo ra sự liên kết giữa từ vựng mới và những từ vựng bạn đã biết, hoặc với những trải nghiệm, hình ảnh, âm thanh cụ thể. Bạn có thể sử dụng phương pháp liên tưởng, tạo ra những câu chuyện hài hước hoặc sử dụng các kỹ thuật ghi nhớ khác.
Ví dụ, khi học từ “gargantuan” (khổng lồ) trong tiếng Anh, mình liên tưởng nó đến từ “garden” (khu vườn) và tưởng tượng một khu vườn khổng lồ.
5. Tận dụng các công cụ hỗ trợ trực quan và phương pháp mnemonic
Sử dụng hình ảnh, video, sơ đồ tư duy hoặc các phương pháp mnemonic (ví dụ: tạo ra các câu chuyện hoặc vần điệu dễ nhớ) có thể giúp bạn ghi nhớ từ vựng một cách hiệu quả hơn, đặc biệt là đối với những từ vựng khó hoặc trừu tượng.
Khi học từ vựng tiếng Nhật, mình thường tìm kiếm hình ảnh minh họa cho các chữ Kanji để dễ nhớ hơn.
6. Dạy lại cho người khác những gì bạn đã học
Khi bạn giải thích một từ vựng cho người khác, bạn đang củng cố lại kiến thức của chính mình. Hãy tìm một người bạn học cùng hoặc đơn giản là giải thích cho một người thân về những từ vựng mới mà bạn đã học được.
Mình thường cùng bạn bè học nhóm và thay phiên nhau giải thích nghĩa và cách dùng của các từ vựng mới.
7. Ôn tập thường xuyên và có chiến lược
Ôn tập không chỉ đơn thuần là xem lại danh sách từ vựng. Hãy ôn tập một cách chủ động bằng cách làm các bài tập, chơi trò chơi liên quan đến từ vựng, hoặc sử dụng các ứng dụng học tập tương tác.
Mình thường sử dụng ứng dụng Quizizz để tạo các bài kiểm tra nhỏ về từ vựng và chơi cùng bạn bè.
8. Biến việc học từ vựng thành một hoạt động thú vị
Nếu bạn cảm thấy việc học từ vựng nhàm chán, bạn sẽ khó có thể duy trì động lực và ghi nhớ lâu dài. Hãy tìm cách biến việc học từ vựng thành một hoạt động thú vị bằng cách học qua các bài hát, bộ phim, truyện tranh, hoặc các trò chơi ngôn ngữ.
Mình rất thích học từ vựng tiếng Hàn qua các bài hát K-pop và các bộ phim truyền hình Hàn Quốc.
9. Đảm bảo bạn ngủ đủ giấc
Ngủ đủ giấc đóng vai trò quan trọng trong quá trình củng cố trí nhớ. Khi bạn ngủ, não bộ sẽ xử lý và lưu trữ những thông tin bạn đã học trong ngày, bao gồm cả từ vựng mới.
Mình luôn cố gắng ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm để đảm bảo trí nhớ hoạt động tốt nhất.
Tích hợp việc học từ vựng vào thói quen hàng ngày
Để việc học từ vựng trở thành một phần tự nhiên trong cuộc sống của bạn, hãy thử tích hợp nó vào các hoạt động hàng ngày:
- Thay đổi ngôn ngữ hiển thị: Chuyển ngôn ngữ hiển thị trên điện thoại, máy tính và các ứng dụng sang ngôn ngữ bạn đang học.
- Nghe podcast và xem video bằng ngoại ngữ: Ngay cả khi bạn không tập trung hoàn toàn, việc tiếp xúc thụ động với ngôn ngữ cũng giúp bạn làm quen với cách sử dụng từ vựng.
- Đọc sách báo bằng ngoại ngữ: Bắt đầu với những tài liệu đơn giản và tăng dần độ khó.
- Ghi chú bằng ngoại ngữ: Thay vì ghi chú bằng tiếng Việt, hãy thử ghi chú bằng ngôn ngữ bạn đang học.
- Nghĩ bằng ngoại ngữ: Thử suy nghĩ về những việc bạn làm hàng ngày bằng ngôn ngữ bạn đang học.
Những ví dụ thực tế về việc ghi nhớ từ vựng hiệu quả
Mình có một người bạn tên Hoa, bạn ấy học tiếng Anh đã lâu nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc nhớ từ vựng. Sau khi áp dụng phương pháp lặp lại ngắt quãng và học từ vựng trong ngữ cảnh, bạn ấy đã rất ngạc nhiên khi thấy khả năng ghi nhớ của mình được cải thiện đáng kể.
Một người khác mình biết là anh Nam, anh ấy học tiếng Trung để phục vụ cho công việc kinh doanh. Anh Nam thường xuyên sử dụng các ứng dụng học từ vựng có tích hợp hình ảnh và phương pháp mnemonic, nhờ đó anh ấy có thể nhớ được rất nhiều từ vựng chuyên ngành.
Những ví dụ này cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp học tập đúng đắn có thể giúp bạn vượt qua nỗi lo quên từ vựng.
Những sai lầm thường gặp khi học từ vựng
Để tránh việc quên từ vựng, bạn cũng nên tránh những sai lầm sau:
- Học quá nhiều từ cùng một lúc: Điều này dễ dẫn đến tình trạng quá tải và khó ghi nhớ.
- Chỉ học nghĩa tiếng Việt: Hãy cố gắng hiểu nghĩa của từ trong tiếng Anh và cách nó được sử dụng.
- Không luyện phát âm: Việc phát âm sai có thể khiến bạn khó nhận ra từ đó khi nghe hoặc đọc.
- Học từ vựng một cách ngẫu nhiên: Hãy học từ vựng theo chủ đề hoặc theo một lộ trình cụ thể.
- Không kiểm tra lại kiến thức: Hãy thường xuyên kiểm tra lại những từ vựng bạn đã học để đảm bảo mình vẫn nhớ chúng.
Các công cụ và tài nguyên hỗ trợ việc ghi nhớ từ vựng
Hiện nay có rất nhiều công cụ và tài nguyên hữu ích có thể giúp bạn ghi nhớ từ vựng ngoại ngữ hiệu quả hơn:
- Ứng dụng học flashcard: Anki, Memrise, Quizlet, Tinycards…
- Từ điển trực tuyến: Oxford Learner’s Dictionaries, Cambridge Dictionary, WordReference…
- Các trang web học từ vựng: Vocabulary.com, Membean…
- Các kênh YouTube dạy từ vựng: EngVid, EnglishClass101…
- Sách và ứng dụng luyện từ vựng theo chủ đề.
Hãy tận dụng những công cụ này để việc học từ vựng trở nên dễ dàng và thú vị hơn.
Kết luận
Việc không quên từ vựng ngoại ngữ đòi hỏi sự kiên trì, phương pháp học tập đúng đắn và sự ôn tập thường xuyên. Hãy áp dụng những chiến lược mà mình đã chia sẻ ở trên và biến việc học từ vựng thành một phần không thể thiếu trong hành trình chinh phục ngôn ngữ mới của bạn. Mình tin rằng với sự nỗ lực và đam mê, bạn sẽ xây dựng được một vốn từ vựng phong phú và sử dụng chúng một cách tự tin! Chúc bạn thành công!
